Maar wel tips om ermee om te gaan.

leestijdindicatie ±8 min.

Het thuiswerken, we zijn er al even mee bezig en dat zal de komende tijd ook nog wel zo blijven. Hoogstwaarschijnlijk wordt het zelfs het ‘nieuwe normaal’.

We zijn veel online aan het werk. Thuis voelt die baan met die leuke collega’s toch heel anders, wanneer je alleen met jezelf voor het koffiezetapparaat staat. Dat ‘samengevoel’ voelt tóch anders, wanneer je de bekende (en ook nieuwe) gezichten in het videoscherm ziet als je weer eens een online meeting hebt. Soms is het heerlijk om thuis te werken. En ook jij: “ik mis mijn collega’s. Zelfs degene die ik soms achter het behang kon plakken”.

Ik zocht voor je uit waardoor dit missen van het ‘samengevoel’ wordt veroorzaakt.

En, hoe groot is dat ‘probleem’? Zijn er veel thuiswerkers die het ‘samengevoel’ missen? Niet alleen individuen hebben ermee te maken, maar natuurlijk ook hun werkgevers. Wat missen bedrijven, wanneer hun medewerkers het ‘samengevoel’ missen? We werken allemaal online met programma’s om elkaar te zien. Maar zijn Teams, Google Hangout of Zoom wel een vervanger van het persoonlijke contact? Ten slotte doe ik een oproep.

Zijn er veel thuiswerkers die het ‘samengevoel’ missen?
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar het missen van het ‘samengevoel’. Van de thuiswerkers blijkt dat maar liefst tussen de 66% tot 75% aangeeft dit gevoel te missen.

Naast dat werk ons een gevoel van voldoening en waardering geeft, halen we blijkbaar ook heel veel sociale verbinding factoren uit het werk.

Het belang van het ‘samengevoel’ voor bedrijven

Voor bedrijven is dit ‘samengevoel’ essentieel. Bedrijven hebben er namelijk baat bij dat er verbinding is met het bedrijf. De cultuur van een organisatie wordt voor het overgrote deel bepaald door de mensen die er werken. Wanneer de medewerkers en managers zich niet gebonden voelen, raakt de organisatie versplinterd en is verloop van personeel mogelijk.

Door de neuzen dezelfde kant heen te houden, volgt iedere medewerker dezelfde bedrijfsvisie en -waarden. Bedrijfscultuur, visie en waarden zorgen voor een gezonde, proactieve organisatie. Bedrijven hebben er daarom belang bij om medewerkers en managers te faciliteren in het ervaren van het ‘samengevoel’.

De 5 redenen van het gemis aan het ‘samengevoel’

Hoe komt het dat Teams, Google Hangout of Zoom geen vervanger is van het persoonlijke contact? We zijn volop aan het videobellen. Zoom, Teams en Google Hangout worden ingezet om te vergaderen en elkaar te “ontmoeten”. Maar waarom vult dit nu niet de sociale kant in? Het antwoord op deze vraag heeft te maken met de volgende 5 aspecten.

1. Overbrengen van de boodschap

Thuiswerkers geven aan dat zij ervaren dat het te maken heeft met het overbrengen van de boodschap. Inhoudelijk is een onderwerp wel goed te bespreken, maar de non-verbale interactie is veel lastiger over te dragen en op te merken. De kleine finesses die je als mens opmerkt bij de ander zie je minder makkelijk. Als iemand daarbij ook nog eens een dubbele agenda heeft, dan is dit nog moeilijker te signaleren.

Je hebt er een groot voordeel aan als je je collega’s al jaren kent en je weet hoe iemand praat en gedraagt. Ben je nieuw in dienst bij een bedrijf dan is dit veel lastiger te pijlen bij je collega’s. Zeker als er geen praatje pot voor een online vergadering plaats vindt.

Hiermee komen we bij het volgende punt: De uitvoering van het videobellen.

Tips:

• • Het is zaak dat je voor een online teammeeting een duidelijk doel en heldere agenda hebt. Het werkt fijn als je van tevoren de agenda hebt afgestemd met je collega’s.
  • Een bijkomend voordeel bij videobellen is dat je iemand makkelijker kan vragen om aan te sluiten, zodat diegene mee kan luisteren met de online vergadering. Wanneer het onderwerp van die persoon voorbij is, kan diegene eruit stappen.
  • Wanneer je in overleg zit en je bent aan het woord, dan kan je tijdens het videobellen extra vragen stellen om na te gaan of anderen het ermee eens zijn.
  • Ook kan je meer stiltes laten vallen om anderen de mogelijkheid te geven te reageren.

2. De uitvoering van het videobellen

Het blijkt dat we het lastig vinden om het videobellen informeel te maken. We gaan gelijk ‘efficiënt’ aan de slag en laten het praatje pot achterwege. Voorheen maakte je met je collega, bij de koffieautomaat, nog weleens een flauwe grap. Je besprak, bij iemand zijn bureau, een vergadering na. Ook vroeg je, even tussen neus en lippen door: “Hoe gaat ie?”. Als iemand z’n cavia was overleden, dan wist je dat die persoon z’n humeur wellicht anders was. Dan wist je bij de aanstaande vergadering waarom die persoon misschien wat strakker reageerde dan anders. Doordat we de kletspraat niet meer doen, signaleer je de gemoedstoestand van je collega (en vaak ook van jezelf) minder makkelijk.

Zoals iemand aangaf in mijn coachpraktijk: “Soms heb ik het gevoel dat mensen tijdens een Teams meeting even hun microfoontje aanzetten, snel hun mening roepen, dat ze het er niet mee eens zijn en hun microfoontje weer uitzetten. Hiermee heb ik het idee dat ze snel hun shit over de bühne gooien en zo snel mogelijk de spreekwoordelijke deur dicht doen”.

Een mening van een collega kan op deze manier bij jou overkomen, maar zo hoeft een collega het niet te bedoelen.

Tip:

• • Door vooraf een kwartiertje tijd in te plannen om af te stemmen hoe iedereen in de vergadering zit en een praatje pot te hebben, kan je veel beter begrijpen waarom je collega reageert, zoals deze doet. Ook kan dit zelfs de efficiëntie bij een vergadering verhogen.

3. Het camera aanzicht

Bij het videobellen is de camera altijd gericht op delen van je gezicht of hoofd. Schitterend natuurlijk… iemands zijn wang, voorhoofd, onderkin of neusgaten. In het begin zijn we er wat onzeker over, maar gelukkig merken we, wanneer we er langer gebruik van maken, dat dit ons niet direct meer stoort. Iedereen heeft er tenslotte mee te maken. En, als je eenmaal in goed overleg zit, is je gedachte bij het betreffende vergader-onderwerp.

Wat wel uit maakt is het gebrek aan het kunnen maken van oogcontact. Dit zal ik verder verduidelijken in punt 4 en 5.

Tip:

• • Plaats je camera op ooghoogte. Voor de ander is het hierdoor makkelijker om jouw mimiek te zien.

4. Neurologische oorzaak: Spiegelneuronen

Een ander groot verschil tussen het persoonlijke contact en het videobellen zit ‘em in het maken van oogcontact. Het maken van direct oogcontact is met geen enkel videobelprogramma op de computer mogelijk.

Om empathie voor elkaar te voelen zijn spiegelneuronen nodig. Het zorgt ervoor dat we elkaar begrijpen en goed waar kunnen nemen. Het stelt de mens in staat om ons voor te stellen wat de ander voelt en doet. We reageren op een heel andere manier wanneer we naar iemands gezicht kijken of juist iemand recht in de ogen. Juist dat directe oogcontact activeert gebieden zoals het dopaminerge systeem. Nijmeegse onderzoekers van de Radbout Universiteit hebben in 2007 ontdekt dat spiegelneuronen meer doen dan alleen spiegelen. Ze helpen ons namelijk ook gedrag aan te vullen. Het zijn interactieneuronen.

Dit verklaart ook dat wanneer we ons kind zien stuntelen met het aantrekken van hun jas, dat we de behoefte hebben om te helpen. Deze neiging hebben we, tijdens het videobellen niet, of een stuk minder wanneer we een collega zien worstelen met een issue. Gewoonweg omdat door het gebrek aan oogcontact deze spiegelneuronen niet tot nauwelijks worden geactiveerd.

Kortom, dit aspect is wel heel vervelend. Om het zacht uit te drukken. Je werkt wel samen en via videobellen en -meetings heb je overleg, maar je voelt nergens de verbondenheid, doordat je iemand simpelweg niet in de ogen kunt kijken.

5. Neurologische oorzaak: neurotransmitters

En dan nog zo’n fijne bijwerking van offline samenwerken boven online thuiswerken. Het gaat precies over dat waar je blij en wat meer ontspannen van wordt. En datgene waar je collega een wat minder kort lontje heeft naar jou toe (andersom natuurlijk alle geduld 😉 ): de verminderde afgifte van neurotransmitters (chemische stofjes). Het is 1 van de bijwerkingen van online. Ik leg het uit.

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat door neurotransmitters bij oogcontact een verhoogde afgifte van de knuffelstof (hormoon) oxytocine plaats vindt. Heerlijk! Dit stofje remt stress en angst en heeft ook nog een antidepressieve werking. Oxytocine stimuleert verder nog delen in de hersenen die samenhangen met empathie en vertrouwen. Dus door oogcontact zorgen deze neurotransmitters dat je relaties heelt en herstelt.

Ook dopamine is een neurotransmitter die onder andere een ontspannen en gelukkig gevoel geeft. Deze twee neurotransmitters komen natuurlijk super goed van pas bij het persoonlijk contact met je collega. Maar dit is bij videobellen niet mogelijk.

Al met al is het een visuele cirkel. Veel mensen ervaren bij het thuiswerken meer en meer stress. Door stress neemt de afgifte door de hersenen van de hoeveelheid dopamine af. Je kan wederom je collega niet direct aankijken, waardoor je hersenen nog minder dopamine en oxytocine afgeven, etc. etc.

Door het persoonlijke contact hadden de neurotransmitters dopamine en oxytocine stress reducerend kunnen werken, maar dit is met de videobelsessies die we nu doen, lastiger.

Oproep

Apple heeft inmiddels een oplossing ontwikkeld om oogcontact te hebben, in de vorm van Attention Correction in de update iOS 13 beta. Hierbij wordt er een soort oogcorrectie toegepast, wanneer je Facetime gebruikt. Aan de positie van je gezicht worden je ogen een beetje geherpositioneerd, zodat het lijkt alsof je recht in de camera kijkt. De functie is alleen beschikbaar voor iPhone en iPad producten.

Graag wil ik een oproep doen: Is er een bedrijf dat het directe oogcontact ook op een ‘normale’ PC kan ontwikkelen? Dit zou een fantastische uitvinding zijn, dat veel thuiswerkers zowel kan ondersteunen in het vergaderen, als in het psychologische en neurologische functioneren.

Dat ‘samengevoel’ is een superbelangrijk iets. Voor jou persoonlijk. Niet alleen omdat het bijdraagt aan jouw functioneren, maar zelfs aan je welzijn. En daarnaast is het ook voor je werkgever van groot belang om hierin goed te faciliteren, zodat mensen niet als eilandjes aan het werk zijn en de dreiging er is dat een organisatie als los zand uit elkaar valt.

Wil jij sparren over mogelijke ideeën om het ‘samengevoel’ te vergroten binnen jouw organisatie? Neem dan contact op. Dan gaan we samen op zoek naar mogelijke ideeën en plannen die binnen jouw bedrijfscultuur passen.

(Thuis)Werkse!!